भारतरत्न कर्पूरी ठाकूर: बिहारचे माजी मुख्यमंत्री कर्पूरी ठाकूर यांना मरणोत्तर भारतरत्न प्रदान करण्यात येणार आहे. केंद्र सरकारने मंगळवारी (२३ जानेवारी) ही घोषणा केली.

भारतरत्न पुरस्कार: मोदी सरकारने मंगळवारी (23 जानेवारी) बिहारचे माजी मुख्यमंत्री कर्पूरी ठाकूर यांना भारतरत्न (मरणोत्तर) देऊन सन्मानित करण्याची घोषणा केली. राष्ट्रपती भवनातर्फे मंगळवारी या संदर्भातील प्रसिद्धी जारी करण्यात आली. बुधवारी (24 जानेवारी) कर्पूरी ठाकूर यांची 100 वी जयंती आहे अशा वेळी ही घोषणा करण्यात आली आहे

कर्पूरी ठाकूर यांना भारतरत्न देऊन सन्मानित करण्याची मागणी अनेक दिवसांपासून होत होती. मंगळवारी (२२ जानेवारी) जेडीयू नेते केसी त्यागी यांनी ठाकूर यांना भारतरत्न देण्याची तसेच त्यांच्या नावाने विद्यापीठ सुरू करण्याची मागणी केली होती.

काय म्हणाले पीएम मोदी?

 मंगळवारी (२२ जानेवारी), पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांच्या अधिकाऱ्यावर कर्पूरी ठाकूर यांचे छायाचित्र शेअर केले, आम्ही तसे करण्याचे ठरवले आहे आणि तेही अशा वेळी जेव्हा आम्ही त्यांची जन्मशताब्दी साजरी करत आहोत. ही प्रतिष्ठित ओळख उपेक्षितांसाठी एक योद्धा आणि समानता आणि सक्षमीकरणाची चॅम्पियन म्हणून तिच्या सततच्या प्रयत्नांचा पुरावा आहे.

पीएम मोदींनी लिहिले, "दलितांच्या उन्नतीसाठी त्यांची अटल वचनबद्धता आणि त्यांच्या दूरदर्शी नेतृत्वाने भारताच्या सामाजिक-राजकीय जडणघडणीवर अमिट छाप सोडली आहे. हा पुरस्कार केवळ त्यांच्या उल्लेखनीय योगदानाचा गौरव करत नाही तर अधिक न्याय्य आणि न्याय्य समाज निर्माण करण्याचे त्यांचे ध्येय पुढे चालू ठेवण्यासाठी आम्हाला प्रेरणा देतो.”

बिहारचे मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांनी आनंद व्यक्त केला

 कर्पूरी ठाकूर यांना देशाचा सर्वोच्च सन्मान भारतरत्न जाहीर झाल्याबद्दल बिहारचे मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांनी आनंद व्यक्त केला आहे. केंद्र सरकारच्या या निर्णयाला त्यांनी योग्य निर्णय म्हटले आहे. मुख्यमंत्री नितीश म्हणाले की, दिवंगत कर्पूरी ठाकूर यांना त्यांच्या 100 व्या जयंतीनिमित्त देण्यात आलेला हा सर्वोच्च सन्मान दलित, वंचित आणि उपेक्षित घटकांमध्ये सकारात्मक भावना निर्माण करेल.

 कर्पूरी ठाकूर यांना भारतरत्न देण्याची आमची नेहमीच मागणी असल्याचेही मुख्यमंत्र्यांनी सांगितले. जेडीयूची वर्षांची जुनी मागणी पूर्ण झाली आहे.

कर्पूरी ठाकूर हे दोनदा बिहारचे मुख्यमंत्री झाले

 कर्पूरी ठाकूर यांना बिहारमध्ये जननायक म्हणतात. ते काही काळ बिहारचे मुख्यमंत्री झाले. मुख्यमंत्री म्हणून त्यांचा पहिला कार्यकाळ डिसेंबर 1970 ते जून 1971 पर्यंत राहिला आणि त्यानंतर डिसेंबर 1977 ते एप्रिल 1979 पर्यंत त्यांनी मुख्यमंत्रीपद भूषवले. पहिल्यांदा ते समाजवादी पक्ष आणि भारतीय क्रांती दलाच्या सरकारमध्ये मुख्यमंत्री झाले आणि दुसऱ्यांदा ते जनता पक्षाच्या सरकारमध्ये मुख्यमंत्री झाले.

स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी होते, तुरुंगातही गेले

 कर्पुरी ठाकूर यांचा जन्म बिहारमधील समस्तीपूर जिल्ह्यातील पिटौझिया (आताचे कर्पुरी गाव) गावात गोकुळ ठाकूर आणि रामदुलारी देवी यांच्या कुटुंबात झाला. विद्यार्थीदशेत ते राष्ट्रवादी विचारांनी प्रभावित झाले आणि अखिल भारतीय विद्यार्थी महासंघात सामील झाले. भारत छोडो आंदोलनात सामील होण्यासाठी त्यांनी आपले पदवीधर महाविद्यालय सोडले. स्वातंत्र्य चळवळीत सामील झाल्यामुळे त्यांनी 26 महिने तुरुंगात काढले.

कर्पूरी ठाकूर यांनी 28 दिवस आमरण उपोषण केले होते

 ब्रिटिश राजवटीपासून देशाला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर कर्पूरी ठाकूर यांनी त्यांच्या गावातील शाळेत शिक्षक म्हणून काम केले. 1952 मध्ये ते समाजवादी पक्षाचे उमेदवार म्हणून ताजपूर मतदारसंघातून बिहार विधानसभेचे सदस्य झाले. 1960 मध्ये केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांच्या संपादरम्यान त्यांना अटक करण्यात आली होती. 1970 मध्ये त्यांनी टेल्को कामगारांच्या हितासाठी 28 दिवस आमरण उपोषण केले.

बिहारमध्ये संपूर्ण दारूबंदी लागू करण्यात आली

 कर्पूरी ठाकूर हे हिंदी भाषेचे समर्थक होते आणि बिहारचे शिक्षण मंत्री म्हणून त्यांनी मॅट्रिकच्या अभ्यासक्रमातून इंग्रजी हा अनिवार्य विषय काढून टाकला. 1970 मध्ये बिहारचे पहिले बिगर-काँग्रेस समाजवादी मुख्यमंत्री बनण्यापूर्वी त्यांनी बिहारचे मंत्री आणि उपमुख्यमंत्री म्हणून काम केले. बिहारमध्येही त्यांनी संपूर्ण दारूबंदी लागू केली. त्यांच्या कारकिर्दीत बिहारच्या मागासलेल्या भागात त्यांच्या नावाने अनेक शाळा आणि महाविद्यालये स्थापन झाली.

 कर्पूरी ठाकूर हे जयप्रकाश नारायण यांच्या जवळचे होते. देशातील आणीबाणी (1975-77) दरम्यान, त्यांनी आणि जनता पक्षाच्या इतर प्रमुख नेत्यांनी समाजाच्या अहिंसक परिवर्तनाच्या उद्देशाने संपूर्ण क्रांती आंदोलनाचे नेतृत्व केले. बिहारमधील अनेक नेते कर्पूरी ठाकूर यांना आपला आदर्श मानतात.